Mantelzorg

Sinds 1 november 2014 kent het Besluit omgevingsrecht meer mogelijkheden om te  voorzien in een mantelzorgwoning op het achtererf behorende bij een woning. Dit is  ingegeven door de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Doelstelling van deze wet is de mogelijkheden voor mensen om zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven wonen en  de regie op hun eigen leven te houden, beter te benutten.  

Daarnaast bieden sommige bestemmingsplannen van de gemeente mogelijkheden voor  het realiseren van een afhankelijke woonruimte. Hieronder leggen wij uit wat een  mantelzorgwoning en een afhankelijke woonruimte is en wat de regels hiervoor zijn.  

Wat is een mantelzorgwoning? 

Een mantelzorgwoning is een woning op het terrein van het huis van iemand die zorg  nodig heeft. De woning is bedoeld voor de zorgverlener (vriend, familielid). Het is ook  mogelijk dat de persoon die zorg nodig heeft in de mantelzorgwoning woont. In dat geval  woont de zorgverlener in het bijbehorende huis. Het is zonder vergunning toegestaan dat  de zorgverlener of degene die mantelzorg nodig heeft zich met een samenwonende  partner hierin vestigt.   

Wanneer is sprake van mantelzorg? 

Van mantelzorg is sprake indien een persoon intensieve zorg en ondersteuning nodig  heeft, die de gebruikelijke hulp en zorg van huisgenoten voor elkaar overstijgt.  

Meestal zijn de mantelzorggevallen bij de gemeente al bekend via de zorgvraag op grond  van de Wmo. Als dat niet zo is en er twijfels zijn over de aanwezige zorgbehoefte, kan de  gemeente van de persoon die mantelzorg ontvangt een verklaring opvragen die is  verstrekt door een huisarts, wijkverpleegkundige of een ander deskundig te achten  persoon of een deskundige instantie. 

Soorten mantelzorgwoningen 

U kunt een kant-en-klare mantelzorgwoning in uw tuin laten plaatsen. Ook kunt u een  aanbouw aan uw huis laten bouwen. Een derde mogelijkheid is om een garage of ander  bestaand bouwwerk om te bouwen tot mantelzorgwoning. 

Wanneer is een nieuw bouwwerk voor mantelzorg vergunningvrij? 

Het moet gaan om een bijbehorend bouwwerk in het achtererfgebied. Daarvoor gelden  regels ten aanzien van de situering, de bouwhoogte en de oppervlakte van het bouwwerk.   Daarnaast is in het buitengebied zonder vergunning tevens een verplaatsbare  mantelzorgvoorziening toegestaan van maximaal 100 m2. 

Welke voorwaarden gelden voor het verbouwen tot mantelzorgwoning? 

Hiervoor gelden de volgende basisrandvoorwaarden: 

• Geen verandering van de draagconstructie;
• Geen verandering van de brandcompartimentering of beschermde subbrandcompartimentering;
• Geen uitbreiding van de bebouwde oppervlakte;
• Geen uitbreiding van het bouwvolume.

Geen vergunning, wel regels 

Dat u onder een aantal stedenbouwkundige randvoorwaarden geen omgevingsvergunning  nodig heeft, wil niet zeggen dat er verder geen regels gelden bij de bouw van een  mantelzorgwoning. Zo moet u wel gewoon voldoen aan het Bouwbesluit. Hierin staan  regels op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu. Informeer hiernaar bij de  gemeente. 

Beëindiging mantelzorg 

Houdt de mantelzorg op? Dan mag het bouwwerk niet langer gebruikt worden als woning.  U hoeft de woning niet af te breken, maar u moet bijvoorbeeld wel de keuken en  badkamer verwijderen. 

Daarnaast bieden de bestemmingsplannen in Weert, zoals gezegd, mogelijkheden voor het  gebruik als afhankelijke woonruimte. 

Afhankelijke woonruimte 

Een afhankelijke woonruimte is geen zelfstandige woning, maar een extra woonruimte in  een aangebouwd bijgebouw bij een woning of inpandig in een woning, waarin een  huishouding gevestigd is, dat mantelzorg ontvangt van de bewoner(s) in de zelfstandige  woonruimte.  

Hiervoor is een omgevingsvergunning van B&W nodig en hiervoor gelden de volgende  voorwaarden:  

• er mag geen sprake zijn van een zelfstandige woning;
• er mag geen onevenredige aantasting plaatsvinden van in het geding zijnde belangen waaronder die van omwonenden en (agrarische) bedrijven; 
• er mag maximaal één afhankelijke woonruimte per woning ontstaan; 
• soms geldt een maximale oppervlakte van 75 m², soms geldt die beperking niet. 

Beëindiging gebruik als afhankelijke woonruimte. 

In tegenstelling tot een mantelzorgwoning situatie mogen bij een afhankelijke woonruimte  de voorzieningen, die getroffen zijn (zoals sanitair en keuken) in stand blijven wanneer de  bewoning is beëindigd.  

Belangrijk om verder te weten: 

• Heeft u een tijdelijke mantelzorgwoning in de tuin? Vanaf 1 januari 2017 telt de mantelzorgwoning niet meer mee bij het bepalen van de WOZ-waarde. Dit staat in  de Waarderingsinstructie die geldt vanaf 1 januari 2017. Uitzondering hierop zijn  mantelzorgwoningen als aanbouw van de hoofdwoning of een verbouwde schuur. In dat geval kan de gemeente de waarde wel meetellen.
• Bij een afzonderlijk huisnummer wordt de mantelzorgwoning/afhankelijke  woonruimte afzonderlijk aangeslagen in het kader van de OZB (WOZ, rioolheffing en afvalstoffenheffing), met uitzondering van het hierboven genoemde.
• Het bestemmingsplan wijzigt niet, ook niet bij herziening. Ter plaatse blijft volgens het bestemmingsplan maximaal één zelfstandige woning toegelaten.
• Bij de gemeente wordt een aantekening gemaakt in het bevolkingsregister om te borgen dat vervolgbewoning niet mogelijk is. Het huisnummer wordt ingetrokken  zodra de bewoning beëindigd is.
• Wanneer niet wordt voldaan aan de vereisten voor vergunningvrij bouwen, is een  omgevingsvergunning nodig.